O Patronce
Założycielka urszulanek, św. Aniela Merici urodziła się ok. 1470 r.w Desenzano, miasteczku położonym na południowym krańcu jeziora Garda, otoczonego koroną Alp zamykających Włochy od północy. Kształtowana pięknem przyrody rodzinnego zakątka i pełną prostoty religijnością domu rodzinnego, Aniela dojrzewała duchowo do wypełnienia zadania, które zostało jej zapowiedziane w mistycznym przeżyciu we wczesnej młodości: miała założyć wspólnotę poświęconych Bogu dziewic.
Żyła w czasach ciekawych i trudnych zarazem. Rozkwitowi sztuki renesansu i rozwojowi myśli humanistycznej towarzyszyły wojny i związana z nimi nędza ludzka oraz nieład moralny. Reformacja rozerwała jedność chrześcijaństwa. Instytucja Kościoła wymagała pilnej reformy. Aniela Merici dostrzegła możliwość moralnego i religijnego odrodzenia współczesnego sobie społeczeństwa przez takie wychowanie kobiety, by umiała ona właściwie kształtować rodzinę.
Późno, bo w 1535 r. założyła w Brescii, gdzie zamieszkała po opuszczeniu Desenzano ok. 1516 r., Towarzystwo, któremu za Patronkę dała św. Urszulę. Urszula znana była z popularnej w średniowieczu legendy, która wielokrotnie znajdowała odbicie w twórczości malarskiej. Legenda uczyniła z Urszuli symbol wierności Chrystusowi aż do męczeństwa i patronkę nauczania zasad wiary chrześcijańskiej.
Życie Anieli od wczesnej młodości wypełniała intensywna modlitwa, połączona z surową ascezą, ale też serdeczne więzi z ludźmi i praca dla nich. Osoby różnego wieku i pochodzące z rozmaitych grup społecznych garnęły się do niej, bo umiała godzić zwaśnionych, udzielać dobrych rad, pomagała odnajdować drogę do Boga. Znała łacinę i dużo czytała. Miała niewątpliwie dar rozumienia i tłumaczenia Pisma św., bo nawet teologowie szukali jej rady. Często opuszczała Brescię. Pielgrzymowała do Ziemi Świętej, do Rzymu, do różnych świętych miejsc Italii, jakby w poszukiwaniu możliwości wypełnienia zadania, do którego czuła się powołana.
Reguła, którą Aniela ułożyła dla powołanego do życia Towarzystwa, nawiązywała do sięgającego czasów apostolskich ideału poświęconych Bogu wdów i dziewic żyjących w świecie. W myśli św. Anieli przebija się to samo pragnienie reformy Kościoła poprzez powrót do chrześcijaństwa pierwszych wieków, jakie charakteryzowało niemal wszystkie ruchy odnowy religijnej w XV i XVI stuleciu. Zarówno Reguła, jak i Testament oraz Rady Anieli Merici, nasycone są autentycznym humanizmem chrześcijańskim, szacunkiem dla osoby ludzkiej, opartym na jej poznaniu i uznaniu wartości. Humanizm przenika proponowane przez Anielę środki wychowawcze: łagodność i ludzkość, działanie perswazją, nie siłą. Dzieło jej, jak napisała: "zakorzenione w podwójnej miłości: Boga i człowieka", miało w harmonijny sposób łączyć modlitwę i służbę człowiekowi. Tej służbie podporządkowane zostały, co było nowością, sprawy klauzury, stroju, całej monastycznej struktury, która w ciągu wieków w zamysłach Kościoła miała chronić osoby poświęcone Bogu, przez oddzielenie ich od świata. Aniela Merici z charakterystycznym dla siebie zaufaniem zostawiła siostry w ich rodzinach, na które miały oddziaływać. Pragnęła, by oddane czynnemu apostolstwu, żyły w czystości, ubóstwie i posłuszeństwie, nie wiążąc się jednak ślubami.
Umierając w opinii świętości w Brescii w 1540 r. Aniela zapewniła swoje córki, że będzie zawsze wśród nich, wspierając je swymi modlitwami. Prosząc by "trzymały się drogi starodawnej i zwyczajów ustalonych przez Kościół", jednocześnie zaleciła ze zdumiewająca otwartością, by stosownie do czasów i potrzeb wprowadzały roztropnie konieczne zmiany.
Na prośbę córek św. Anieli w 1568 r. odbył się w Brescii proces mający ukazać heroiczność jej życia. Zeznania współczesnych jej świadków, których tekst zachował się, są podstawowym źródłem naszej wiedzy o życiu św. Anieli Merici.
Oprac. Urszula Borkowska OSU